Choć niewiele osób zdaje sobie z tego sprawę, to Polski system prawny pozwala na to, by kwestie alimentów nie były rozstrzygane jedynie na sali sądowej. Wiele osób słysząc alimenty, od razu w wyobraźni widzi liczne rozprawy sądowe i batalie o niemalże każdą złotówkę. Jednak w praktyce można kwestie alimentów uzgodnić i ustalić w umowie ustnej lub pisemnej. Może to być zrobione np. w kancelarii notarialnej w formie aktu notarialnego.
Jeśli chcesz wiedzieć, jak sporządzić taką umowę – zapraszamy do lektury.
Mimo tego, że wiele osób nie wie, iż można kwestię alimentów rozwiązać z pomocą notariusza, opcja ta ma pewne zalety. Wizytę w kancelarii notarialnej powinny wybrać osoby, którym zależy na czasie i chcą uniknąć spotykania się w sądzie w trakcie postępowania. Jeśli obie strony doszły do porozumienia w kwestii wysokości, terminów i formy płacenia alimentów. Ważnym aspektem jest też to, że strona zobowiązana do płacenia alimentów chce dobrowolnie przekazywać środki.
Wadą z kolei jest konieczność ponoszenia dodatkowo kosztów aktu notarialnego. Opłata ta jest uzależniona zarówno od wysokości świadczenia alimentacyjnego, jak i okresu, na jaki jest ono przyznane. Oprócz tego należy też uiścić taksę notarialną. Z tego też powodu ostateczna wysokość kosztów jest zawsze ustalana indywidualnie.
Choć umowa o alimenty może zostać zawarta również w formie ustnej i będzie ona równie wiążąca, co pisemna, to jednak w momencie wystąpienia kłopotów jest ją dużo trudniej wyegzekwować. Może to nastąpić w momencie pogorszenia się relacji pomiędzy stronami bądź ta zobowiązania do płacenia alimentów zacznie się od tego obowiązku uchylać.
Są sytuacje, gdy rozstanie następuje po podjęciu wspólnej decyzji, a strony są zgodne co do warunków rozstania i wysokości oraz formy płacenia alimentów. Właśnie dla takich osób doskonałym rozwiązaniem jest umowa alimentacyjna u notariusza. Jest to zabezpieczenie stron na wypadek, gdyby druga strona uchylała się od obowiązku, bądź nalegała na nagłe podniesienie wysokości świadczenia.
Obecnie istnieje możliwość sporządzenia umowy w kancelarii notarialnej, jednak jest to możliwe tylko i wyłącznie przy zgodzie obojga rodziców. Oboje rodziców – zarówno ten, który działa w imieniu dziecka, jak i ten zobowiązujący się do płacenia alimentów muszą zgodnie określić wysokość alimentów, ale też termin ich płatności oraz formę. Dodatkowo rodzic zobowiązany dobrowolnie poddaje się egzekucji świadczenia alimentacyjnego i w ramach tej czynności sporządza się akt notarialny.
Umowa alimentacyjna zawarta w formie aktu notarialnego u notariusza powinna zawierać pewne elementy. Należą do nich:
Co istotne forma aktu notarialnego równorzędna jest tytułem egzekucyjnym, co oznacza, że ma taką samą moc jak wyrok sądu. Dzięki temu w momencie, gdy rodzic zobowiązany do płacenia alimentów zacznie się od tego uchylać, można bez problemu wszcząć postępowanie egzekucyjne. Co istotne, nie ma konieczności przeprowadzania do tego rozprawy sądowej. Aby to zrobić, należy złożyć akt notarialny w sądzie rejonowym z wnioskiem o nadanie mu klauzuli wykonalności.
Gdy sąd nada już taką klauzulę wykonalności, należy złożyć go u komornika. W momencie wykonania tych czynności komornik przystąpi do egzekucji świadczeń alimentacyjnych.
Co istotne, sąd definitywnie uznaje za dopuszczalne nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu, w którym dłużnik składa dobrowolne oświadczenie o poddaniu się egzekucji świadczeń alimentacyjnych. Pokazuje to uchwała Sądu Najwyższego z dnia 4 grudnia 2013 roku (sygn. Akt III CZP 85/13): „Stosunek alimentacyjny nie wyróżnia się niczym szczególnym na tle innych stosunków prawnych, które powstają z mocy samego prawa i mają pozaumowną podstawę. W związku z tym sąd dopuszcza nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu, kiedy dłużnik składa oświadczenie o poddaniu się egzekucji świadczeń alimentacyjnych."
Podsumowując umowa alimentacyjna w formie aktu notarialnego to zabezpieczenie dla obu stron – zarówno tej, która reprezentuje dziecko, jak i tez zobowiązującej się do opłacania świadczenia alimentacyjnego. Pierwsza z nich ma pewność regularnego przesyłania określonej kwoty pieniędzy. Z kolei druga strona wie, że nie zostanie zaskoczona nagłą zmianą ustaleń.
Sprzedaż mieszkanie to z pozoru bardzo prosta czynność. Wystarczy zgłosić się do odpowiedniego biura pośredniczącego, poczekać i można już dokonywać transakcji. Jednak samo podpisanie aktu notarialnego sprzedaży mieszkanie to jedynie finalny moment transakcji. Nie można zapomnieć, że trzeba się do tego dobrze przygotować i dopełnić pewnych formalności. Do obowiązków dotychczasowego właściciela mieszkania należy między innymi przygotowanie odpowiedniej dokumentacji, dzięki czemu samo finalizowanie całej sprzedaży będzie szybkie i bezpieczne.
Co istotne, zakup mieszkania musi być przeprowadzony na podstawie umowy sprzedaży, która jest sporządzona w formie aktu notarialnego. Żadna inna umowa nie ma mocy prawnej i nie przeniesie własności nieruchomości. Jakie dokumenty należy więc przygotować, by wszystko odbyło się bezproblemowo? Zapraszamy do lektury.
Na samym początku najważniejszą informacją jest tak, że do każdej czynności notarialnej należy okazać dokumenty poświadczające tożsamość osób biorących udział. Może to być dowód osobisty bądź paszport, czy karta pobytu.
W przypadku sprzedaży mieszkania będącego na rynku wtórnym z pewnością ma ono księgę wieczystą. Do podpisania aktu notarialnego, notariusz potrzebuje numeru tej księgi. Nie ma konieczności dostarczania odpisu księgi z sądu rejonowego.
Kolejny potrzebny dokument to tytuł własności. Sprzedawca w ten sposób pokazuje, że ma prawdo dysponować tą konkretną nieruchomością. Tutaj może to być akt notarialny (np. umowa sprzedaży bądź darowizny), akt poświadczenia dziedziczenia lub sądowe postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku.
Obecnie w wielu przypadkach zarówno kupujący, jak i sprzedający biorą kredyty na nieruchomość. Obciążenie hipoteką można sprawdzić w dziale IV księgi wieczystej. W takim przypadku sprzedający musi uzyskać od banku odpowiednie zaświadczenie, które informuje o saldzie kredytu, a także prowizji za wcześniejszą spłatę, przyrzeczenie wydania zgody na zwolnienie zabezpieczeń po całkowitej spłacie oraz informację o numerze rachunku do spłaty kredytu.
W przypadku, gdy to kupujący nabywa mieszkanie na kredyt, jego zadaniem jest ustanowić hipotekę na rzecz banku na zabezpieczenie zwrotu kredytu. Jeśli ma to być ustanowione w akcie notarialnym, dostarcza notariuszowi odpowiednie zaświadczenie banku.
Przy sprzedaży mieszkania znaczenie ma także to, czy jest to samodzielny lokal mieszkalny, czy może sprzedaje się spółdzielcze własnościowe prawa do lokalu. W przypadku sprzedaży mieszkania, które jest samodzielnym lokalem mieszkalnym, do podpisania aktu notarialnego należy dostarczyć:
Przy sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu do podpisania aktu notarialnego należy dostarczyć
Podsumowując, liczba dokumentów jest zależna od tego, jaki jest rodzaj sprzedawanej nieruchomości. Jednak najważniejszymi i podstawowymi się przede wszystkim informacje o stanie prawnym mieszkania, a także jego lokalizacja i dane osobowe obu stron biorących udział w sprzedaży danej nieruchomości.
Sam akt notarialny zawiera z kolei datę oraz miejsce sporządzenia danego dokumentu. Ponadto stwierdzenie faktów i istotnych czynności podjętych w trakcie sporządzania dokumentu, stwierdzenie o jego odczytaniu, przyjęciu i spisaniu. Na końcu znajdą się także również podpisy wszystkich osób biorących udział w czynności, a także notariusza oraz wniosek o dokonanie odpowiedniego wpisu do księgi wieczystej.
Umowę przedwstępną podpisuje się w momencie, gdy jedna bądź dwie strony zobowiązują się do podpisania umowy finalnej. Najczęściej stosowana jest przy kupnie i sprzedaży nieruchomości, jednak warto wiedzieć, że nie skutkuje ona przeniesieniem prawa własności. Umożliwia za to przesunąć w czasie podpisanie umowy finalnej, np. do czasu uzyskania kredytu hipotecznego bądź zgromadzenia dodatkowych dokumentów.
Umowa przedwstępna u notariusza określa postanowienia umowy ostatecznej. Strony dzięki temu ustalają, że zawrą między sobą umowę przyrzeczoną (czyli finalną). Tym samym dokument ten pozwala na prawne zabezpieczenie interesów obu stron.
Co istotne, według przepisów prawa taka umowa nie musi być spisywana u notariusza. Można zawrzeć ją zarówno w formie aktu notarialnego, jak i zwykłej pisemnej, czy nawet ustnej. Jednak w sytuacji, gdy jedna ze stron zechce uchylić się od spełnienia umówionych warunków, to akt notarialny skutecznej chroni interesy drugiej strony. W przypadku zajścia takiej sytuacji można zażądać przymusowego zawarcia umowy przyrzeczonej. Jest to tzw. przymus notarialny. Dlatego też podpisanie umowy przedwstępnej u notariusza pozwala na skuteczniejsze egzekwowanie swoich praw. Ponadto notariusz zawsze sprawdza, czy wszystkie zapisy w umowie są w 100% zgodne ze stanem prawnym.
Co istotne, spisując umowę przedwstępną u notariusza, można zamieścić w niej wniosek o wpis w księdze wieczystej rozszerzenia o przeniesienie własności nieruchomości. Dzięki temu możliwe jest dochodzenie zawarcia umowy przyrzeczonej nie tylko od osoby, która umowę podpisała u notariusza, ale także od tej, która po podpisaniu daną nieruchomość kupiła. Daje to ochronę interesów w przypadku, gdy np. mieszkanie zostanie sprzedane komuś innemu po podpisaniu umowy przedwstępnej.
Umowa przedwstępna spisywana u notariusza wiąże się z poniesieniem kosztów. Sama wysokość taksy notarialnej jest zależna od wartości danej nieruchomości, a jej maksymalną wartość ustala Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości. Do tego należy doliczyć podatek VAT, a także koszty wypisów aktu notarialnego oraz wniosek wieczystoksięgowy o ujawnienie roszczenia.
Umowa przedwstępna sprzedaży nieruchomości powinna zawierać w treści:
Ponadto żadne zapisy znajdujące się w umowie przedwstępnej nie mogą zobowiązywać do czynności niemożliwych do spełnienia bądź łamania zasady współżycia społecznego. Dobrze jest, gdy w umowie znajduje się dokładny opis nieruchomości wraz z jej stanem prawnym i technicznym.
Podpisując umowę przedwstępną u notariusza, zwróć uwagę na klauzule, które umożliwiają odstąpienie od umowy w określonych przypadkach bez poniesienia konsekwencji. Ponadto ważny jest opis techniczny nieruchomości – jeśli wymagane są jakieś zmiany, można zobowiązać sprzedającego do poprawy stanu nieruchomości do momentu podpisania ostatecznej umowy sprzedaży.
Co ważne, jeśli w ciągu roku od zawarcia umowy przedwstępnej nie dojdzie do wyznaczenia terminu podpisania umowy finalnej, to roszczenia ulegają przedawnieniu. Oznacza to, że nie można już żądać jej zawarcia.
Niezwykle istotną kwestią jest też wybór formy zabezpieczenia. I to niezależnie od tego, czy umowa przedwstępna została sporządzona w formie aktu notarialnego, czy jedynie w zwykłej formie pisemnej. Możliwe do wyboru opcje to zadatek i zaliczka. Choć często bywają one używane zamiennie, to jednak jest między nimi zasadnicza różnica. Zaliczka to pewna kwota, która wchodzi w skład zapłaconej ceny. W momencie, gdy z jakiegoś powodu nie dojdzie do ostatecznego podpisania umowy przyrzeczonej, to cała suma zaliczki wraca do strony kupującej.
Zadatek z kolei jest dużo bardziej zobowiązujący. W przypadku, gdy do finalizacji umowy nie dojdzie z winy strony kupującej, to sprzedający nie musi zwracać tej kwoty. Jeśli jednak to strona sprzedająca nie wypełni warunków zawartych w umowie, to zobowiązana jest do oddania dwukrotności wysokości zadatku kupującemu.
O wydziedziczeniu słyszał niemal każdy. Jednak niewiele osób zna szczegóły dotyczące tego zagadnienia. W tym artykule poruszymy kwestie tego czym wydziedziczenie jest, kogo i w jaki sposób można wydziedziczyć, a także jak bronić się przed wydziedziczeniem.
Spadkodawca może w testamencie negatywnym wyłączyć osoby uprawnione z grona spadkobierców, jednak nie pozbawia go w ten sposób prawa do zachowku. Do tego służy przewidziane w prawie spadkowym – wydziedziczenie.
Części bliskim, czyli zstępnym, małżonkom, a także dzieciom ustawodawca gwarantuje tzw. zachowek. Nawet mimo tego, że nie zostali ujęci w testamencie. W naszym poprzednim artykule pisaliśmy na temat zachowku, a także tego komu się należy i w jakiej wysokości. Spadkodawca może więc dokonać w testamencie wydziedziczenia małżonka, rodziców i dzieci, także dzieci pozamałżeńskich, czyli pozbawić ich prawa do zachowku.
Ustawodawca przewidział 3 przesłanki, dające podstawę do wydziedziczenia i jest to katalog zamknięty. Spadkodawca może wydziedziczyć osobę uprawnioną do zachowku, gdy ta:
1. Wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego – dotyczy to zachowania nieakceptowanego przez spadkodawcę, ciągłego i celowego, przykładem może być handel narkotykami, niemoralne prowadzenie się lub znęcanie nad osobami trzecimi.
2. Dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażące obrazy czci – chodzi tu o przestępstwo, wyłącznie umyślne, skierowane do wymienionych osób i dóbr.
3. Uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych – może to być np. brak opieki nad spadkodawcą lub niedopełnianie obowiązku alimentacyjnego. Jest to też stan długotrwały i celowy, który jest akceptowany przez wydziedziczonego. W zaniedbywaniu obowiązków rodzinnych może też mieścić się wszczynanie awantur, bądź kierowanie krzywdzących i nieuzasadnionych zarzutów, a także wyrzucenie z domu, czyli wszystko, co prowadzi do zerwania kontaktów rodzinnych i ustania więzi uczuciowej.
Spadkodawca nie może wydziedziczyć osoby, której przebaczył. Dotyczy to sytuacji, w której przebaczenie nastąpiło przed sporządzeniem testamentu. Jeśli w momencie przebaczenia spadkodawca nie miał zdolności do czynności prawnych, to przebaczenie jest skuteczne, jeśli nastąpiło z dostatecznym rozeznaniem. Co ważne, zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z 19.10.2018 r. przebaczenie jest też ważne, gdy nastąpiło po sporządzeniu testamentu i nie wymaga formy testamentowej.
Jeśli więc takie przebaczenie nastąpiło – osobie uprawnionej należy się zachowek.
By wydziedziczenie było skuteczne, musi być poparte jedną z wyżej wymienionych przesłanek i dotyczyć osób uprawnionych – małżonka, rodziców lub zstępnego. Nie będzie więc ono skuteczne wobec dzieci zstępnych, czyli wnuków lub prawnuków. Oświadczenie to musi też być złożone w formie testamentowej i nie być obarczone wadą.
Co istotne, wydziedziczenia nie można dokonać w formie tzw. testamentu negatywnego, czyli wskazać jedynie chęć wydziedziczenia danego spadkobiercy. Do tego musi być podany powód owej chęci, który spełnia co najmniej jedną z ustawowych przyczyn wydziedziczania.
Oświadczenie o chęci wydziedziczenia może być niezgodne ze stanem faktycznym. Dlatego też można zakwestionować to wydziedziczenie, wykazując, iż spadkodawca w momencie sporządzanie testamentu:
Na nieważność wydziedziczenia z wyżej wymienionych przyczyn nie można się powoływać po upływie 3 lat od dnia, w którym osoba mająca w tym interes dowiedziała się o przyczynie nieważności, a w każdym razie po upływie lat dziesięciu od otwarcia spadku.
Innym przypadkiem, kiedy można zakwestionować wydziedziczenie, jest sytuacja, gdy spadkodawca przebaczył osobie wydziedziczonej.
Wbrew temu, co sądzi większość klientów przychodzących do kancelarii notarialnej, zakwestionowania wydziedziczenia nie chodzi się w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku. Wydziedziczenie jest przyczyną pozbawienia osoby uprawnionej do prawa do zachowku, tak więc jedynie w postępowaniu o zachowek można się bronić przed uznaniem wydziedziczenia, np. występując z odpowiednim powództwem o uznanie wydziedziczenia za bezpodstawne.
Zachowek mylnie zwany przez wiele osób zachówkiem to pojęcie z zakresu prawa spadkowego. Pojęcie znane jest wielu osobom, jednak problem pojawia się w sytuacji, gdy trzeba odpowiedzieć na dokładniejsze pytania. Czym on jest, kto ma do niego prawo, a także ile wynosi? Tego dowiesz się z poniższego artykułu. Zapraszamy do lektury.
Zachowek z założenia ma zagwarantować spadkobiercom ustawowym pominiętym w testamencie przed spadkodawcę prawo do domagania się rekompensaty. Można też zastosować zachowek w sytuacji, gdy spadkodawca już za życia rozporządził swoim majątkiem. Przykładem jest sytuacja, gdy spadkobierca, dziedzicząc ustawowo, spotka się z tzw. pustym spadkiem, czyli masą spadkową, w której skład nie wchodzą żadne aktywa.
Z zasady zachowek przysługuje spadkobiercom ustawowym. Jednak nie chodzi tu o całą grupę wszystkich spadkobierców ustawowych, a jedynie tych, którzy zostali wskazani przez ustawodawcę. Dokładnie mówi o tym art. 991. Kodeksu Cywilnego.
Art. 991. [Uprawnieni do zachowku]
§ 1. Zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni — dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach — połowa wartości tego udziału (zachowek).
§ 2. Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, bądź w postaci świadczenia od fundacji rodzinnej lub mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.
Jak widać, zachowek przysługuje więc zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, jednak jedynie w sytuacji, gdy byliby oni powołani do spadku na podstawie dziedziczenia ustawowego.
Co ważne, zachowek nie należy się tym osobom, które zostały wydziedziczone, uznane za niegodne dziedziczenia, a także tym, którzy zrzekli się spadku za życia spadkodawcy lub odrzuciły spadek po jego śmierci.
Przykładem, gdy zachowek ma zastosowanie jest np. sytuacja gdy spadkodawca chce przekazać cały swój spadek najlepszemu przyjacielowi, bądź tylko jednemu członkowi rodziny (np. dziecku, pomijając przy tym żonę i inne dzieci). Może też za życia przekazać komuś swoje nieruchomości i rzeczy w akcie darowizny.
Wtedy osoby pominięte mogą domagać się zachowku od jedynego powołanego spadkobiercy bądź osoby obdarowanej.
Trzeba też wiedzieć, że w sytuacji gdy spadkodawca posiada rodziców, małżonka i dzieci to zachowek należy się tylko tym, którzy dziedziczą ustawowo, czyli małżonek i dzieci. Dopiero w sytuacji, gdy nie było dzieci i małżonka, do zachowku mają prawo rodzice.
Ile więc wynosi zachowek? Osobie, która jest uprawniona do zachowku, przysługuje 1/2 wartości udziału spadkowego, jaki przypadałby jej przy dziedziczeniu ustawowym. W przypadku, gdy uprawniony jest osobą trwale niezdolną do pracy lub małoletnią – zachowek wynosi 2/3 wartości udziału spadkowego.
Prawidłowe wyliczenie wysokości zachowku jest dość trudnym i skomplikowanym procesem. Na samym początku należy obliczyć udział spadkowy, który jest podstawą do wyliczania zachowku. Należy tu wziąć pod uwagę też spadkobierców niegodnych dziedziczenia, a także tych, którzy spadek odrzucili. Osoby wydziedziczone i te, które spadku się zrzekły, nie są brane pod uwagę.
Po ustaleniu udziału spadkowego wylicza się zachowek. Tutaj należy uwzględnić aktywa spadku, darowizny i zapisy windykacyjne, których dokonał spadkodawca. Nie bierze się tutaj pod uwagę drobnych darowizn oraz tych, które zostały dokonane więcej niż 10 lat przed otwarciem spadku, dokonanych na rzecz osób, które nie są spadkobiercami uprawnionymi do zachowku.
Istotną informacją jest to, że roszczenie zachowku może ulec przedawnieniu. Roszczenie osoby uprawnionej do zachowku przedawnia się wraz z upływem pięciu lat od ogłoszenia testamentu. Natomiast roszczenie przeciw osobie zobowiązanej do wypłacenia zachowku z tytułu otrzymanego zapisu windykacyjnego lub darowizny przedawnia się po 5 latach od otwarcia spadku.
Jak widać, dochodzenie zachowku jest dość skomplikowaną procedurą i może przysporzyć problematycznych sytuacji. Szczególnie trudne może to być dla osób, które nie mają odpowiedniej wiedzy w danym temacie. Jak wiadomo, należy znać swoje prawa. Dlatego też warto w takich chwilach udać się do kancelarii notarialnej. Można tam zasięgnąć porad, a także zwrócić się o pomoc w rozwiązaniu zaistniałego problemu w możliwie najkorzystniejszy sposób.
Prawidłowe sporządzenie swojej ostatniej woli jest bardzo istotne. Ważne jest, by dokument, jakim jest testament, był odpowiednio wyrażony też pod względami prawnymi. Jest to kwestia, z którą możesz z powodzeniem udać się do kancelarii notarialnej, gdzie zostanie to sporządzone zgodnie z prawem. Wciąż wiele osób sądzi, że spisanie testamentu to sprawa dla osób z ogromnym majątkiem i starszych. Jednak nie jest to prawdą, testament sporządzony prawidłowo pozwoli na zrealizowanie ostatniej woli zmarłego, a także często pozwala uniknąć sporów rodzinnych dotyczących pozostałego majątku.
Najczęściej testamenty dzieli się na dwie grupy: zwykłe i szczególnie. W obu tych grupach znajdują się różne formy ich sporządzenia.
Holograficzny
Jest to testament spisany własnoręcznie. Stanowi o tym .art. 949 kodeksu cywilnego
Art. 949
§ 1 Spadkodawca może sporządzić testament w ten sposób, że napisze go w całości pismem ręcznym, podpisze i opatrzy datą.
§ 2 Jednakże brak daty nie pociąga za sobą nieważności testamentu własnoręcznego, jeżeli nie wywołuje wątpliwości co do zdolności spadkodawcy do sporządzenia testamentu, co do treści testamentu lub co do wzajemnego stosunku kilku testamentów.
Tutaj bardzo ważny jest fakt, by całość dokumenty była spisana własnoręcznie, a nie np. na komputerze z osobistym podpisem.
Allograficzny
Coraz rzadziej spotykany i stosowany jedynie w wyjątkowo nietypowych okolicznościach Stanowi o nim art. 951 kodeksu cywilnego.
Art. 951
§ 1. Spadkodawca może sporządzić testament także w ten sposób, że w obecności dwóch świadków oświadczy swoją ostatnią wolę ustnie wobec wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy lub kierownika urzędu stanu cywilnego.
§ 2. Oświadczenie spadkodawcy spisuje się w protokole z podaniem daty jego sporządzenia. Protokół odczytuje się spadkodawcy w obecności świadków. Protokół powinien być podpisany przez spadkodawcę, przez osobę, wobec której wola została oświadczona, oraz przez świadków. Jeżeli spadkodawca nie może podpisać protokołu, należy to zaznaczyć w protokole ze wskazaniem przyczyny braku podpisu.
§ 3. Osoby głuche lub nieme nie mogą sporządzić testamentu w sposób przewidziany w artykule niniejszym.
Notarialny
Jest to najbardziej popularna forma sporządzania testamentu. Tutaj należy udać się do notariusza, gdzie testament jest spisywany w formie aktu notarialnego. Ta forma jest niezwykle trudna do podważenia.
Ustny
Testamenty szczególne są sporządzanie w wyjątkowych okolicznościach wskazanych przez ustawodawcę. Najpopularniejsza jest forma ustna, jednak brak formy pisemnej daje możliwości podważenia. Stanowi o nim art. 952 kodeksu cywilnego.
Art.952
§ 1. Jeżeli istnieje obawa rychłej śmierci spadkodawcy albo jeżeli wskutek szczególnych okoliczności zachowanie zwykłej formy testamentu jest niemożliwe lub bardzo utrudnione, spadkodawca może oświadczyć ostatnią wolę ustnie przy jednoczesnej obecności co najmniej trzech świadków.
§ 2. Treść testamentu ustnego może być stwierdzona w ten sposób, że jeden ze świadków albo osoba trzecia spisze oświadczenie spadkodawcy przed upływem roku od jego złożenia, z podaniem miejsca i daty oświadczenia oraz miejsca i daty sporządzenia pisma, a pismo to podpiszą spadkodawca i dwaj świadkowie albo wszyscy świadkowie.
§ 3. W wypadku gdy treść testamentu ustnego nie została w powyższy sposób stwierdzona, można ją w ciągu sześciu miesięcy od dnia otwarcia spadku stwierdzić przez zgodne zeznania świadków złożone przed sądem. Jeżeli przesłuchanie jednego ze świadków nie jest możliwe lub napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody, sąd może poprzestać na zgodnych zeznaniach dwóch świadków.
Wojskowy
Istotne jest to, że testament wojskowy może być sporządzany jedynie w czasie mobilizacji wojny bądź przebywania w niewoli. Stanowi o nim art. 954 kodeksu cywilnego.
Art. 954 Szczególną formę testamentów wojskowych określi rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej wydane w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości.
Podróżny
Znajduje on zastosowanie w sytuacji, gdy jesteśmy w podróży, jednak jedynie na pokładzie samolotu bądź statku morskiego. Stanowi o nim art. 953 kodeksu cywilnego.
Art. 953
Podczas podróży na polskim statku morskim lub powietrznym można sporządzić testament przed dowódcą statku, lub jego zastępcą w ten sposób, że spadkodawca oświadcza swą wolę dowódcy statku lub jego zastępcy w obecności dwóch świadków; dowódca statku lub jego zastępca spisuje wolę spadkodawcy, podając datę jej spisania, i pismo to w obecności świadków odczytuje spadkodawcy, po czym pismo podpisują spadkodawca, świadkowie oraz dowódca statku lub jego zastępca. Jeżeli spadkodawca nie może podpisać pisma, należy w piśmie podać przyczynę braku podpisu spadkodawcy. Jeżeli zachowanie tej formy nie jest możliwe, można sporządzić testament ustny.
Jak widać, jest wiele form, w których można sporządzić testament. Jednak należy wiedzieć, że testamenty szczególne tracą swą ważność po upływie 6 miesięcy po ustaniu okoliczności, które uzasadniały taką formę, chyba że spadkodawca zmarł.
Wiele osób z notariuszem spotka się przynajmniej raz w życiu. Czy to kupując lub sprzedając mieszkanie, przy okazji spraw spadkowych, czy przy poświadczaniu dziedziczenia. Notariusz jest osobą, która udziela wszelkich porad prawnych leżących w jego kompetencji, wiedzy, a także doświadczenia. Z poniższego artykułu dowiesz się, kim jest notariusz, a także, z czym możesz zwrócić się do kancelarii notarialnej.
Zacznijmy od wyjaśnienia, kim jest notariusz. Jest to osoba, która ukończyła studia na kierunku prawo, posiada tytuł magistra, do tego zdała egzamin wstępny na aplikację notarialną, odbyła ją oraz zdała egzamin notarialny. Notariusz jest też osobą zaufania publicznego, a do jego zadań należy m.in. sporządzanie aktów notarialnych, odpisów czy wypisów. Jeśli chodzi o wynagrodzenie notariusza, to jest nim taksa notarialna. Jej wysokość uzależniona jest od m.in. od typu czynności, a także jej wartości.
Notariusz – co oczywiste – musi bezwzględnie przestrzegać obowiązujących przepisów prawa, a także zachować bezstronność i dochowywać tajemnicy zawodowej. Za działania niezgodne z prawem grozi mu kara pozbawienia wolności. Zawód notariusza, a także jego obowiązki są regulowane w Ustawie z dnia 14 lutego 1991 roku Prawo o notariacie.
Większość osób kancelarię notarialną odwiedza w związku z wydaniem aktu notarialnego przy kupnie bądź sprzedaży mieszkania, ewentualnie w sprawach spadkowych. Jednak notariusz ma znacznie szerszy zakres obowiązków i zajmuje się także innymi sprawami.
Jak już zostało wspomniane, notariusz jest przede wszystkim prawnikiem tworzącym akty stosowania prawa, ale też świadczy pomoc prawną. Zgodnie z wyżej wspomnianą ustawą notariusze mają funkcję ograniczania sporów sądowych. Czynią to poprzez nadzorowanie prawnicze czynności kontraktowych. Dbają też o formalnoprawną poprawność sporządzanych dokumentów.
W naszym kraju notariuszem może zostać osoba, która:
Ponadto notariusz powinien wykazywać się pewnymi cechami, które pomogą mu wykonywać swoje obowiązki w odpowiedni sposób. Przede wszystkim musi to być osoba uczciwa i rzetelna, ale także odpowiedzialna i pełna zrozumienia. Do tego nieustępliwa o zdolnościach negocjatorskich. Często właśnie od tych cech, a także przygotowania notariusza i jego wiedzy zależy przebieg spraw. Droga do tego zawodu nie jest szybka i prosta, a sama praca nie jest najłatwiejsza. Aby zdobyć odpowiednie wykształcenie, należy poświęcić lata.
Notariusze są obecni przy tak wielu sytuacjach, że ciężko sobie wyobrazić obecnie funkcjonowanie państwa bez nich. Ich pełnomocnictwo jest bowiem niezbędne przy wielu przypadkach, a bardzo duża ilość czynności prawnych musi być dokonana w formie aktu notarialnego, bo tylko wtedy są skuteczne. Przykładem są spadki, zakładanie księgi wieczystej lub darowizny. Co więc dokładnie należy do obowiązków notariusza? Głownie są to tzw. czynności notarialne. Wśród nich – zgodnie z przepisami wcześniej wspomnianej ustawy – należy sporządzanie:
Już kilkukrotnie w tekście padło określenie aktu notarialnego. Pora więc wyjaśnić, czym taki akt jest. Akt notarialny to dokument urzędowy, który jest sporządzany przez notariusza. Jest to on potwierdzeniem dokonania określonej czynności prawnej. W kancelariach notarialnych najczęściej w formie aktu notarialnego sporządzane są testamenty, umowy darowizny bądź sprzedaży, hipoteki, orzeczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, ale też pełnomocnictwa.
Fakt, iż te czynności prawne muszą mieć właśnie formę aktu notarialnego, określa Ustawa Prawa o notariacie. W tym też przepisie można znaleźć definicję aktu notarialnego, które jest określany jako dokument potwierdzający wyrażenie woli.
Większość osób przynajmniej raz w swoim życiu spotyka się z notariuszem i skorzysta z jednej z jego usług. Mimo to nie wszyscy do końca dobrze orientują się w tym, z czym faktycznie mogą zgłosić się do kancelarii notarialnej. W poniższym artykule znajdziesz informacje dotyczące tego, w czym może pomóc Ci notariusz.
Notariusz jest osobą, która przede wszystkim sporządza akty notarialne, jednak jest też uprawniony do przeprowadzania też innych czynności. Pierwsze co przychodzi na myśl każdemu, gdy myśli o notariuszu to kupno i sprzedaż nieruchomości, testamenty, a także intercyzy. Jednak wachlarz usług notarialnych jest większy.
Nieruchomości – umowy sprzedaży, zamiany, darowizny, dożywocia, odpłatne
i nieodpłatne zniesienie współwłasności, umowy przedwstępne.
Bez względu co jest przedmiotem transakcji, (mieszkanie, dom, działka etc.) to właśnie notariusz musi być obecny przy jej przeprowadzaniu. Sprawdza kompletność dokumentów, jest obecny przy podpisach obu stron, a także sporządza akt notarialny.
Spółki i protokoły – umowy spółki jawnej, partnerskiej, komandytowej, komandytowo-akcyjnej, z o.o, cywilnej, a także statuty spółki akcyjnej czy zapisy protokołów.
Najczęściej u notariusza zjawiają się osoby chcące założyć spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Taka spółka może być utworzona przez jedną lub większą liczbę osób fizycznych, lub prawnych. Aktem założycielskim takiej spółki jest umowa.
Developerzy – m.in. przygotowywanie umowy deweloperskiej, przeniesienia własności oraz ustanowienia odrębnej własności lokalu.
Z zasady umowa deweloperska, a także umowa przenosząca własność powinny być zawierane w formie aktu notarialnego. Zapis o tym można znaleźć w art. 158 kodeksu cywilnego oraz art. 26 tzw. ustawy deweloperskiej.
Umowy majątkowe, małżeńskie — m.in. rozdzielność majątkowa między małżonkami (umowa majątkowa małżeńska — intercyza), podział majątku wspólnego.
Dość częsta czynność wykonywana u notariusza to tworzenie dokumentów, które wprowadzają rozdzielność majątkową pomiędzy małżonkami. Do kancelarii można zgłosić się zarówno przed ślubem, jak i trakcie trwania związku małżeńskiego. Zapis jest dokonywany według tego, co zostanie ustalone wcześniej ze stronami.
Spadki, testamenty – spadki, testamenty, protokoły i akty poświadczenia dziedziczenia, umowy o odpłatny lub nieodpłatny dział spadku.
Sprawy spadkowe można załatwiać zarówno w kancelarii, jak i przed sądem. Jeśli jednak wszystkie strony są zgodne, a cała sprawa nie jest nadto skomplikowana, warto skorzystać z pomocy notariusza. Głównym atutem jest fakt, że sprawy sądowe toczą się znacznie dłużej.
Pełnomocnictwa i poświadczenia – pełnomocnictwa, poświadczenia własnoręczności podpisu, zgodności odpisu, wyciągu lub kopii z okazanym dokumentem.
Pełnomocnictwo notarialne określa ściśle czynności, do których upoważnia się daną osobę, np. sprzedaż mieszkania. Notariusz swoją pieczęcią potwierdza dobrowolne wyrażenie woli mocodawcy oraz zakres dokumentu. Dba też, by samo pełnomocnictwo było zgodne z prawem.
Osoba, która jest zainteresowana poświadczeniem podpisu, najczęściej składa dany podpis w obecności notariusza. Notariusz może też poświadczyć stwierdzenie zgodności odpisu, wyciągu lub kopii z okazanym oryginałem. Takim dokumentem można posługiwać się jak oryginałem. Sama procedura jest prosta – notariusz kseruje przyniesione dokumenty i umieszcza na nim odpowiednią adnotację o zgodności z oryginałem i podpis.
Przechowywanie – przechowywanie pieniędzy, papiery wartościowe, dokumenty, dane na informatycznym nośniku danych.
Przechowywanie to jedna z mniej znanych czynności, jakie może wykonywać notariusz. U notariusza możesz przechować ważne pisma, papiery wartościowe i wszelkie dane zarówno w wersji fizycznej, jak i na nośnikach danych. Co ważne, notariusz musi dokładnie zapoznać się z tym, jakie pisma i dokumenty przechowuje. Oprócz papierów wartościowych i danych, u notariusza można przechować też pieniądze w każdej walucie, jednak w depozycie mogą znajdować się wyłącznie pieniądze powiązane z wykonywaną przez kancelarię czynnością, np. kupno nieruchomości.
Inne czynności – Zakres czynności notarialnych jest ściśle uregulowany przepisami ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie. Zgodnie z art. 79 ww. ustawy
Intercyza to słowo, które wzbudza w ludziach bardzo wiele emocji, najczęściej tych negatywnych. Mimo wielu wątpliwości dotyczących rozdzielności majątkowej decyduje się na nią coraz więcej par. Czym jest intercyza i czy warto się na nią decydować? Tego dowiesz się z poniższego artykułu.
Zgodnie z art. 31 par. 2 kodeksu rodzinno-opiekuńczego do tzw. wspólności majątkowej zalicza się wszystko to, co małżonkowie nabyli podczas trwania małżeństwa. Oznacza to, że wszystko, co zgromadzą od momentu ślubu, staje się częścią majątku wspólnego. Prawo mówi w tym aspekcie jasno, że do każdego z małżonków należy jego połowa, a zalicza się do niego:
Dochody z wynagrodzeń, wierzytelności i świadczeń socjalnych, akcje i udziały spółek kapitałowych oraz dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków.
Wspólnota majątkowa nie dotyczy z kolei majątku, który był w posiadaniu przed zawarciem związku małżeńskiego. Wszystko to, co zostało kupione lub otrzymane, czy zarobione przed ślubem pozostaje nadal odrębne, a decyzje o tych przedmiotach każdy może podejmować osobno.
Zasady tej ustawowej wspólności majątkowej może jednak zmienić podpisanie intercyzy, czyli aktu notarialnego, który jest umową pomiędzy małżonkami. Bez problemu można taką umowę podpisać zarówno w okresie narzeczeństwa, jak i po zawarciu związku małżeńskiego (w tym jednak przypadku prawo nie działa wstecz – zasady intercyzy obowiązują nie od dnia ślubu, a od dnia podpisania umowy). Małżonkowie mają kilka możliwości podziału majątku:
Ograniczenie wspólności majątkowej to wyłączenie tylko niektórych, określonych składników z majątku wspólnego.
Rozszerzenie wspólności majątkowej to sytuacja odwrotna. W tym przypadku do majątku wspólnego dołącza się to, co zgodnie z ustawą powinno wejść do majątku odrębnego.
Rozdzielność majątkowa to najczęstsze skojarzenie ze słowem intercyza. Od momentu jej podpisania wspólny majątek przestaje istnieć bądź nie powstaje. Małżonkowie dysponują wyłącznie odrębnym majątkiem osobistym i decyzje podejmują oddzielnie. Może to zapewnić bezpieczeństwo rodzinie i ochronić przed ewentualnymi decyzjami biznesowymi jednego z małżonków.
Rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków to rzadziej spotykany rodzaj intercyzy. Najczęściej wybierany w parach, gdzie jeden z małżonków nie jest czynny zawodowo. W trakcie trwania małżeństwa osoby dysponują tylko majątkami osobistymi. Jednak, gdy intercyza przestaje obowiązywać, np. w przypadku rozwodu lub po ponownym ustanowieniu wspólnoty, dorobek małżonków musi zostać wyrównany.
Co warto wiedzieć, to fakt, że nawet po podpisaniu intercyzy współmałżonkowie nie tracą prawa do dziedziczenia po zmarłej żonie czy mężu. Ten aspekt regulowany jest prawem cywilnym.
Para narzeczeńska bądź małżonkowie, którzy zdecydowali się na podpisanie jednej z form intercyzy, muszą udać się do notariusza, gdyż taka umowa musi mieć formę aktu notarialnego. Co ważne, na warunki muszą zgodzić się obie strony całkowicie dobrowolnie i z tego względu wymagana jest osobista obecność. Przed wizytą w kancelarii należy wspólnie ustalić rodzaj podpisywanej umowy. Do samego podpisu wymagane są jedynie dowody osobiste, a w przypadku małżonków także akt małżeństwa.
Powszechnie panuje mit, że intercyza ma jedynie zabezpieczyć bogatego współmałżonka przed ewentualną niewiernością drugiej strony i chęcią "ograbienia" z majątku. Często mit ten jest tak głęboko zakorzeniony, że wywołuje niemalże kłótnie rodzinne i psuje relacje na wiele miesięcy lub lat. Jednak sama intercyza w wielu przypadkach ma na celu ochronę drugiego współmałżonka przed ponoszeniem konsekwencji, np. po niekorzystnych decyzjach biznesowych.
Coraz większy odsetek młodych osób decyduje się na prowadzenie różnych biznesów, a wskutek braku doświadczenie w prowadzeniu firmy, wiele osób mocno ryzykuje. Według badań niemal 80% biznesów zamyka się w ciągu 3 lat od otwarcia, często wskutek wielu błędnych i ryzykownych posunięć. Jak można się domyślać, zaciąganie zobowiązań na działalność mając jednocześnie wspólność majątkową, może doprowadzić do nieszczęścia. W przypadku plajty przedsiębiorca może pociągnąć na dno także współmałżonka. Przed tym właśnie ma ochronić rodzinę intercyza.
Warto tu jednak dodać, że po podpisaniu intercyzy małżonkowie nie mają możliwości wspólnego zadłużania, np. wzięcia kredytu na zakup domu. Nie mogą też wspólnie rozliczać podatku. Ponadto każdy z małżonków musi też brać pod uwagę trudności przy chęci samodzielnego wzięcia pożyczki, gdyż zdolność kredytowa każdego z małżonków liczona jest odrębnie.
